Türkiye, Libya üzerinden gelen çöl sıcağı etkisi altında bir hafta geçiriyor. Yurdun batısında, sıcak havanın yanında çöl tozu da etkili oluyor. İstanbul, İzmir, Antalya, Bolu, Tekirdağ ve Muğla’da etkili olan çöl tozu nedeniyle görüş mesafesinde düşme ve hava kalitesinde azalma yaşandı. Uzmanlar, küresel ısınma etkisiyle birlikte yakın gelecekte bu tür hava olaylarında artış yaşanacağına dikkat çekiyor. Çöl tozunun 1-2 gün boyunca yurdun batısında etkisini sürdürmesi bekleniyor.
Türkiye’de birçok kentte toz taşınımı nedeniyle görüş mesafesinde düşme ve hava kalitesinde azalma yaşanıyor. Meteorolojiden toz taşınımı uyarısı: 17 il için sarı kod (Bugün hava nasıl olacak?)
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Sürekli İzleme Merkezi bünyesindeki Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı verilerine göre, ülkenin farklı noktalarında toz taşınımı nedeniyle atmosferin hava kalitesini etkileyen partikül madde oranlarında artış görüldü. Dünya Sağlık Örgütü’nün metreküp başına 50 mikrogram olarak belirlediği partikül madde sınır değeri, çok sayıda kentte iyi değerlerden 50-100 mikrogram aralığındaki orta değerlere çıktı.
Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Türkeş, kum ve toz taşınımına atmosferik olayların yol açtığını söyledi.
Kum ve toz fırtınalarının kuvvetli yüzey rüzgarlarıyla büyük tutardaki tozun havaya taşınması sonucu oluştuğunu kaydeden Türkeş, Türkiye ve çevresini Kuzey Afrika’daki Sahra Çölü ile Ortadoğu ve Arabistan Yarımadası’nın etkilediğini dile getirdi.
Türkeş, şu bilgileri verdi: “Bu bölgeler üstünde oluşan orta enlem ve alçak basınç sistemlerinin oluşturduğu fırtınalar, güneyli sıcak havayla birlikte toz taşınımına neden oluyor. Şu anda hem alçak seviyede hem de kısmen orta seviyede bulutlarla birlikte Balkanlar ve Batı Anadolu üstüne toz taşınımı söz konusu. Bu hem kuru toz birikimi şeklinde hem de yağış olması durumunda yağışla birlikte yeryüzüne iniyor. Etkisini 24 saat içinde kısmen kaybedecek ama Ege ve Akdeniz kıyıları ile Güneydoğu Anadolu’da Suriye sınırında etkisi 1-2 gün daha olacak gibi duruyor.”
Çöl tozunun bugün etkili olmaya başladığı İzmir’de ise görüş mesafesinin düştüğü görüldü. Kentteki hava kalitesinde de azalma meydana geldi. Tekirdağ ve Muğla'da da benzer manzaralar yaşandı. Bu kentlerde de görüş mesafesi düştü, hava kalitesi azaldı.
İstanbul da öğleden sonra çöl tozu etkisi altına girdi. Boğaz hattında görüş mesafesinin düştüğü görüldü. Kentin üzerini toz tabakası kaplarken hava kalitesi düştü.
Prof. Dr. Murat Türkeş, son yıllarda Ortadoğu ve Güneybatı Asya’da iklim değişikliğinin etkisiyle kum ve toz fırtınalarının sayısında ve sıklığında artış gözlemlediklerine dikkat çekti.
Bu durumun toz taşınımının da sıklığını artırdığına işaret eden Türkeş, sözlerini şöyle tamamladı: “Bizim geçmişte yaptığımız çalışma özellikle kısmen Kuzey Afrika'da ama asıl olarak Orta Doğu'da, Suudi Arabistan'da ve Güney Batı Asya'da kum-toz fırtınalarının sayısında bir artış olduğunu gösteriyordu. Küresel ısınmanın, kuraklığın sıklık, şiddet ve süresinin artmasıyla birlikte gelecekte Türkiye’nin batı ve güney bölgelerinin toz taşınımından daha fazla etkilenebileceği beklenebilir.”
