ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna'ya şimdiye kadar ABD'nin yaptığı milyarlarca dolarlık yardım karşılığında, Ukrayna topraklarındaki nadir mineralleri talep ediyor. Ukraynalı yetkililere ve basına yansıyan haberlere göre taraflar arasında mutabakata varıldı. Zelenski'nin cuma günü ABD'yi ziyaret etmeyi düşündüğü ve anlaşmanın bu ziyaret sırasında imzalanabileceği belirtildi.
ABD'nin Ukrayna'ya yardımının bir karşılığı olarak istediği değerli madenler konusunda anlaşmanın sağlandığı iddia edildi. Adı açıklanmayan Ukraynalı üst düzey bir yetkili, Ukrayna'nın ABD ile doğalgaz ve petrol dahil değerli madenler konusunda anlaşmaya vardığını belirterek, Ukrayna Bakanlar Kurulu'nun parlamentoya anlaşmanın imzalanmasını tavsiye etmesinin beklendiğini ifade etti. Yetkili, Zelenski'nin cuma günü ABD'yi ziyaret etmeyi düşündüğünü ve anlaşmanın bu ziyaret sırasında imzalanabileceğini söyledi.
Adı açıklanmayan Ukraynalı üst düzey bir yetkili, Ukrayna'nın gelecekte maden, petrol ve gaz çıkarımından elde edeceği gelirlerin yüzde 50'sinin tahsis edileceği Ukrayna ve ABD arasında oluşturulan ortak bir fona aktarılacağını belirterek, "Şu anda hükümet yetkilileri ayrıntılar üzerinde çalışıyor. Şu an itibariyle anlaşmayı imzalamak üzere cuma günü Washington DC'ye bir ziyaret gerçekleştirmeyi düşünüyoruz" dedi. Anlaşma taslağında güvenlik konusunun yer almadığının ancak ABD'nin rolünün açıkça belirtilmediğini aktaran kaynak, "ABD'nin istikrarlı ve müreffeh egemen bir Ukrayna'ya yatırım yapacağını, kalıcı bir barış için çalışacağını ve ABD'nin güvenliği garanti altına alma çabalarını destekleyeceğini belirten genel bir madde var" dedi. ABD'nin Ukrayna'nın aleyhine olabilecek maddeleri anlaşma taslağından çıkardığını aktaran kaynak, çıkarılan maddeler arasında 500 milyar dolar değerinde kaynak sağlama şartının da bulunduğunu söyledi. Müzakerelerde Ukrayna heyetine liderlik eden Ukrayna Başbakan Yardımcısı ve Adalet Bakanı Olha Stefanishyna, yaptığı açıklamada, "Maden anlaşması, büyük resmin yalnızca bir bölümü. Bunun daha büyük bir resmin bir parçası olduğunu ABD yönetiminden defalarca işittik" dedi. Ukrayna ile ABD arasında varılan anlaşmanın sadece çerçeve anlaşma olduğu ve fon tesis edilene kadar gelir aktarımının söz konusu olmayacağını belirtildi. ABD tarafından henüz anlaşmaya ilişkin resmi bir açıklama gelmedi.
BEYAZ SARAY'DAN AÇIKLAMA
Beyaz Saray Sözcüsü Leavitt, düzenlediği basın brifinginde ABD ile Ukrayna arasında imzalanması beklenen kıymetli madenler anlaşmasına ilişkin değerlendirme yaptı.
Mevcut ABD yönetiminin bu anlaşmaya çok önem verdiğini ve bunun için Trump'ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un Orta Doğu gezisini erteleyerek bu işe odaklandığını anlatan Sözcü, anlaşmanın hem ABD hem de Ukrayna'ya fayda sağlayacağını söyledi. Leavitt, "Bu anlaşmanın imzalanması kritik önem taşıyor. Başkan Trump, Zelenski'nin bu anlaşmayı imzalamasını bekliyor. Bu anlaşma, Ukrayna'nın savunmasını finanse eden Amerikan vergilerini telafi edecek ve aynı zamanda savaş nedeniyle cehennemi yaşayan Ukrayna ile kalıcı bir ekonomik ortaklık yaratacaktır." değerlendirmesini yaptı. Trump'ın Rusya-Ukrayna savaşının sona erdiğini görme konusunda kararlı olduğunu ifade eden Leavitt, "Kendisi kan dökülmesinin ve ölümlerin durduğunu görmek istiyor. Başkan, önceki yönetimin beceriksizliği nedeniyle bu karmaşayı miras aldı ve bunu düzeltmeye kararlı. Rusya ve Ukrayna'da ve ayrıca Orta Doğu'da bir barış anlaşması yapmaya çok kararlı." şeklinde konuştu.
NADİR ELEMENTLERDE ÇİN SÖZ SAHİBİ Trump, özellikle yüksek güçlü mıknatıslarda kullanılan 500 milyar dolar değerinde nadir toprak elementi istediğini açıklamış, ancak bazı raporlar Ukrayna'nın 10 trilyon dolar değerinde maden rezervlerine sahip olduğunu öne sürse de Ukrayna'nın bu kadar büyük nadir toprak rezervleri bulunduğu düşünülmüyor. Ukrayna'da titanyum ve galyum gibi bazı kritik minerallerin ticari madenleri bulunsa da, bunların Trump'ın öngördüğü büyüklükte bir ekonomik değer taşıması beklenmiyor. Dünyadaki nadir toprak işleme sürecinin büyük bir kısmı hala Çin tarafından kontrol ediliyor. Çoğu ülke, çıkardıkları nadir toprakları rafine edilmek üzere Çin'e göndermek zorunda kalıyor.
UKRAYNA'NIN NADİR MİNERALLERİ
Avrupa Birliği Komisyonu, Ukrayna'yı 20'den fazla kritik hammadde için potansiyel tedarikçi olarak tanımlıyor. Kiev'in çok kullanılan madenlerden yaklaşık 117 çeşidine sahip olduğu tahmin ediliyor. Ancak Ukrayna, savaş, altyapı sorunları ve ülkenin maden politikaları nedeniyle hepsinden yararlanamıyor. Verilere göre, nadir toprak elementleri de dahil, dünyadaki maden rezervlerinin yaklaşık yüzde 5'i Ukrayna'da bulunuyor. Türkiye Ticaret Bakanlığı verilerine göre, Ukrayna dünyanın en önemli maden üreten ülkelerinden biri. Ukrayna'nın 25 milyondan fazla ton demir, 3 milyon tona yakın manganez cevheri, 1,5 milyar ton tebeşir ve kireçtaşı rezervi olduğu tahmin ediliyor. Ukrayna'da bakır, çinko ve gümüş gibi kaynaklar da bulunuyor.
PUTİN'DEN TARİHİ AÇIKLAMA: RUSYA TOPRAKLARINI ABD'YE AÇIYOR Putin, Rusya'nın rezervler açısından Ukrayna'dan çok daha fazlasına sahip olduğunu söyledi. Rus lider, tarihi bir açıklama yaparak, "Amerikalılar da dahil olmak üzere herhangi bir yabancı ortakla memnuniyetle çalışırız" dedi.
ABD Jeoloji Araştırmaları verilerine göre Rusya, Çin, Brezilya, Hindistan ve Avustralya'nın ardından dünyanın en büyük beşinci nadir toprak metalleri rezervine sahip.