Soyu tükenme tehlikesi altındaki yabani Prezewalski atı, yaklaşık 200 yıllık bir aradan sonra ana vatanı Kazakistan'a geri döndü. Dünyada kalan son vahşi at türü olduğu bilinen Prezewalski atı, Kazakistan'daki gibi sert kışlara direnme yeteneğine sahip. Türün nesli yeniden kazandırma programından önce 1960'lı yıllarda neredeyse tükenmişti. Şimdi ise dünya üzerinde toplamda yaklaşık 2 bin adet Przewalski atı var.
Soyu tükenme tehlikesi altındaki yabani Prezewalski atı, yaklaşık 200 yıllık bir aradan sonra ana vatanları Kazakistan'a geri döndü. Berlin'den dört kısrak ve Prag'dan bir aygır ile iki kısraktan oluşan yedi at, Çek hava kuvvetlerine ait bir nakliye uçağıyla Orta Asya ülkesine uçtu.
Przewalski'nin atları olarak bilinen vahşi atlar, bir zamanlar Orta Asya'nın geniş bozkır otlaklarında dolaşıyordu. Atların yaklaşık 5 bin 500 yıl önce ilk kez Kazakistan'da evcilleştirildiği düşünlüyor. Avrupa'da evcilleştirmenin ilk kayıtlarından yaklaşık 2 bin yıl önce, Kuzey Kazakistan'da insanların ata bindiği biliniyor.
Prag Hayvanat Bahçesi sözcüsü Filip Mašek, “Bunlar dünyada kalan son vahşi atlar. Mustanglar sonradan vahşileşen evcilleştirilmiş atlardır” diye konuştu. Bu atlar, sıcaklıkların eksi 30 derecenin altına düşebildiği ve yiyeceklerin kıt olduğu Kazakistan'daki gibi sert kışlara direnme yeteneğine sahip.
İlk kez 1881'de Rus bilim insanı Nikolai Przhevalsky tarafından belgelenen türün nesli 1960'larda neredeyse tükenmişti ve Uluslararası Doğayı Koruma Birliği tarafından hala tehlike altındaki türler arasında listeleniyor.
1932'den bu yana at yetiştiren ve yeni doğan tüm türlerin kaydını defterini tutan Prag Hayvanat Bahçesi, 2011 yılında atların Moğolistan'a yeniden kazandırılması için bir proje başlattı. Pandemi dünyanın dört bir yanındaki hayvanat bahçeleri tarafından ortaklaşa finanse edilen projeyi durdurmadan önce, 2011 ile 2019 yılları arasında Çek ordusu uçaklarıyla 34 atı oraya taşıdı.
Şu anda dünya çapında 2 bin Przewalski atı var; başta Çin ve Moğolistan olmak üzere, aynı zamanda Fransa ve Rusya'da ve hatta Belarus ve Ukrayna arasındaki Çernobil yasak bölgesinde vahşi doğada yaşıyorlar.
Kazakistan'da özel ilgi gören nesli tükenmekte olan tek tür Przewalski atı değil. Bir zamanlar nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan yuvarlak burunlu Saiga antilopunun nüfusu, Kazak yetkililerin ve sivil toplum kuruluşlarının koruma politikaları sayesinde yaklaşık iki milyona ulaştı.
