Covid-19 salgınının ardından ortaya çıkan uzun vadeli sağlık sorunlarına dair endişeler artarken, uzmanlar özellikle yaşlı bireylerde bunama riskine dikkat çekiyor. ABD’deki Teksas Üniversitesi Sağlık Merkezi’nde görev yapan nörolog Dr. Gabriel de Erausquin’in öncülüğünde yapılan araştırmalar, uzun süreli Covid semptomları yaşayan kişilerin demans hastalığına yakalanma ihtimalinin 5 kat daha fazla olabileceğini ortaya koydu.
Wall Street Journal’a konuşan Dr. Erausquin, özellikle 57 yaş üstü bireylerin, “erken Alzheimer hastası profiline” sahip olduğunu belirtti. Uzmanın açıklamasına göre, bu değişim yaşlı yetişkinlerde kalıcı olabilir.Dr. Erausquin’in, 60 yaş üstü 4.000 hasta üzerinde yürüttüğü geniş çaplı çalışmanın ilk bulguları dikkat çekici: 65 yaş üstü ve uzun süreli Covid semptomları yaşayan bireylerin üçte biri, hafif bilişsel bozukluk belirtileri gösteriyor. Bu oran, aynı yaş grubundaki ve uzun süreli Covid yaşamayan bireylerle kıyaslandığında dört ila beş kat daha yüksek.
Her ne kadar hafif bilişsel bozukluk her zaman demansa dönüşmese de, bu hastaların yaklaşık altıda birine bir yıl içinde demans teşhisi konuluyor. Bu bulgular, Covid-19’un sadece solunum yollarını değil, merkezi sinir sistemini de etkileyebileceğini gösteren giderek artan kanıtlara yeni bir halka ekliyor.
İngiltere’de son 10 yılda genç başlangıçlı demans vakalarında %69’luk artış kaydedildi. Bu durum, hafıza kaybı gibi belirtilerin sadece yaşlı nüfusu değil, gençleri de etkileyebileceği endişesini doğuruyor.Chicago’daki Northwestern Medicine’dan Dr. Igor Koralnik ise, tedavi ettiği 70 uzun süreli Covid hastasından yarısının bilişsel rehabilitasyon sonrası iyileşme gösterdiğini, ancak üçte birinin tedaviye rağmen herhangi bir gelişme kaydetmediğini aktardı.
Nature Medicine dergisinde yayımlanan verilere göre, 2023 sonu itibarıyla dünya genelinde yaklaşık 409 milyon kişi uzun süreli Covid belirtileri gösterdi. İngiltere’de ise Mart 2023 itibarıyla yaklaşık 2 milyon kişi bu sağlık sorunuyla mücadele ediyor. Bu kişilerin 1,3 milyonu semptomlarını bir yıldan uzun süredir yaşadığını belirtiyor.ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’nin (CDC) verilerine göre Amerikalıların %17’si uzun süreli Covid belirtileri yaşadığını ifade ederken, bazı araştırmalar bu oranın gerçekte %3,6 civarında olduğunu öne sürüyor.
Uzmanlar, özellikle risk grubunda yer alan kişilerin Covid-19 aşısı ve hatırlatma dozlarını aksatmamaları gerektiği konusunda uyarıyor. Virüsün beyindeki mevcut sorunları hızlandırıp hızlandırmadığı veya yeni patolojik süreçler başlatıp başlatmadığı ise halen araştırılma aşamasında.
İngiltere Ulusal Sağlık Servisi (NHS), uzun süreli Covid’i enfeksiyonun ardından 12 haftadan uzun süren yorgunluk, hafıza ve konsantrasyon sorunları, baş dönmesi ve nefes darlığı gibi belirtilerle tanımlıyor. Şu anda bilinen bir tedavisi bulunmayan bu durum için uygulanan yöntemler, yalnızca semptomları hafifletmeye yönelik.