İsrail'de Yüksek Mahkemenin hükümet üzerindeki denetimini kaldıracak yasa tasarısı Mecliste muhalefetin boykot ettiği oturumda onaylandı. Muhalefet, yasanın iptali için Yüksek Mahkeme'ye başvuracağını açıklarken, binlerce gösterici sokaklara çıkarak protesto gösterisi düzenledi.
İsrail Meclisi, hükümetin tartışmalı yargı düzenlemesinde Yüksek Mahkemenin yetkilerini kısıtlayacak yasa tasarısının 2. ve 3. oylaması için parlamento çevresinde pazar gününden bu yana devam eden protestoların eşliğinde toplandı.
Mecliste yasa tasarısı görüşmelerinin tamamlanmasının ardından oylamaya geçildi. Muhalefet milletvekilleri, yasa tasarısını boykot etmek için Meclis Genel Kurulu'nu terk etti.
Hükümetin yargı düzenlemesinde Yüksek Mahkemenin yürütme üzerindeki denetimini kaldıracak maddeyi Meclis, 2. ve 3. oylamada da 64 lehte oy ile kabul etti. Meclisteki 56 muhalefet milletvekili ise oylamaya katılmadı.
İsrail Meclisindeki oylamanın ardından gün boyunca başta Batı Kudüs'teki İsrail Meclisi çevresi olmak üzere ülke genelinde hükümetin yargı düzenlemesine karşı gösteriler de şiddetlendi. İsrail polisi şu ana kadar gösterilerde 19 kişinin gözaltına alındığını açıkladı.
Yüksek Mahkemenin hükümetin aldığı kararları "kamu çıkarına hizmet etmediği, çıkar çatışması doğurduğu" gibi gerekçelerle "mantık dışı olduğunu" belirterek bozma yetkisini ortadan kaldırmayı öngören yasa, kamuoyunda "akla yatkınlık" yasa tasarısı biçiminde tartışılıyordu.
Yasa tasarısı Mecliste görüşülmeye devam ederken Netanyahu koalisyonu ve muhalefet arasındaki uzlaşı müzakerelerinin sürdüğü ancak sonuç alınamadığı bildirilmişti.
Öte yandan muhalefet, Yüksek Mahkeme'nin hükümet üzerindeki denetimini kısıtlayan yasanın iptali için Yüksek Mahkeme'ye başvuracağını açıkladı.
Eski Başbakan ve ana muhalefet partisi "Gelecek Var" lideri Yair Lapid, yasanın geçmesinin ardından yaptığı açıklamada, "İsrail devletinin demokratik yapısının lağvedilmesi ve yasanın hazırlandığı Meclis Komisyonundaki demokratikliğe aykırı uygulamalar karşısında" yasanın iptali için Yüksek Mahkeme'ye başvuracaklarını aktardı.
Lapid, "Teslim olmayacağız, mücadelemizin ne zaman biteceğine onlar karar veremeyecek. Koalisyondaki radikaller İsrail devletinin yapısını değiştiremeyecekler. Radikaller İsrail halkını hiçe sayıyor. Şimdi Yüksek Mahkeme'nin kararını bekliyoruz." dedi.
Yargı düzenlemesi tartışmalarında yaptığı açıklamalarla muhalefetin tepkisini çeken aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakan Itamar Ben-Gvir, yasanın geçmesinin "bugünden sonra biraz daha fazla demokratikleşen İsrail için iyi bir haber olduğunu" söyledi.Ben-Gvir, hükümetin bugün Meclisten geçirdiği yasanın "sadece başlangıç olduğunu" belirterek hükümetin yargı düzenlemesine devam edeceği mesajını verdi.
İsrail merkezli sivil toplum kuruluşu "Kaliteli Yönetim Hareketi", hükümetin Yüksek Mahkeme'nin üzerindeki denetimini kaldıran yasanın iptali için Yüksek Mahkeme'ye başvurduğunu bildirdi. Hareket yayımladığı yazılı açıklamada, yasanın "ülkedeki yönetim biçimini büyük ölçüde değiştirdiği ve güçler ayrılığı dengesini bozduğu için yasa dışı kabul edilmesi gerektiğini" savundu.
İsrail Başbakanı Netanyahu, yasa tasarısını Meclisten geçirmesinin ardından İsraillilere seslendi. İsrail Başbakanı, televizyondan yayımlanan açıklamasında, "anlaşmazlıklara rağmen ülkenin kardeş olarak kalması gerektiğini" söyledi.Bugün Meclisten geçen yasa tasarısının, “seçilmiş hükümetin yönetebilmesini sağlamak ve devlet organları arasında dengeyi yeniden sağlamak için gerekli olduğunu" savunan Netanyahu, "Seçmenin iradesini gerçekleştirmek kesinlikle demokrasinin sonu değildir. Asıl demokrasinin özü budur." dedi.
Tartışmalı yargı düzenlemesi konusunda uzlaşma sağlanamamasından muhalefeti sorumlu tutan Netanyahu, şöyle devam etti: "Her şeye rağmen görüşmeleri sürdürmeye ve uzlaşı aramaya devam edeceğiz. (Meclisteki) Oylamada bile son ana kadar anlaşmaya varmaya çalıştık."İsrail Başbakanı, yargı düzenlemesi kapsamındaki diğer yasa tasarıları konusunda kasım sonuna kadar "her konuda geniş bir uzlaşıya varmak" istediklerini ve bu amaçla gelecek günlerde muhalefetle diyalog kurmak için girişimde bulunacaklarını ifade etti.Ülkesindeki siyasi krize ilişkin "İsrail’in düşmanlarına" da seslenen Netanyahu, "Bizim iç çekişmemizi yanlış yorumlamayın. Sevgili devletimize yönelik her türlü tehdide karşı omuz omuza duracağız." ifadelerini kullandı.
İsrail Adalet Bakanı Yariv Levin'in, 5 Ocak'ta duyurduğu "yargı reformu" Yüksek Mahkemenin yetkilerini sınırlandırma ve iktidarın yargı atamalarında söz sahibi olması gibi değişiklikler içeriyor.
Başbakan Netanyahu, 27 Mart'ta, ülke çapında giderek artan kitlesel protestolara ve grevlere neden olan yargı düzenlemesini ertelediğini açıklamış ancak 2023-2024 bütçesinin mayıs sonunda Meclisten geçmesinin ardından yargı düzenlemesini tekrar gündeme getireceklerini duyurmuştu.
Hükümet, muhalefetle müzakerelerin tıkanmasının ardından yakın zamanda yargı düzenlemesi için yeniden düğmeye basmıştı.
Netanyahu hükümeti, yargı düzenlemesi kapsamında Yüksek Mahkemenin hükümet üzerindeki denetimini kaldıracak yasa tasarısının 11 Temmuz’da birinci oylamadan geçmesinin ardından 2. ve 3. oylama için bugün Meclise getirileceğini açıklamıştı.
Hükümetin "yargı reformuna" karşı çıkan, aralarında savaş pilotları, denizaltı subayları ve diğer elit birliklerin yer aldığı on bin kadar orduda görevli İsrailli, gönüllü yedek askerlik görevini bırakacaklarını açıklamıştı.
İsrail basını, Savunma Bakanı Gallant'ın, orduda yedek askerlerden gelen tepki üzerine Yüksek Mahkemenin hükümet üzerindeki denetimini kaldıracak yasa tasarısının ertelenmesi için çalıştığını öne sürmüştü.
ABD Başkanı Joe Biden, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'ya yasa tasarısının İsrail Meclisinde oylanmasının durdurulması çağrısında bulunmuştu.
İsrail'de siyaset, ordu, güvenlik, ekonomi ve yargıda üst düzey görev yapmış isimler, hükümetin yargı düzenlemesine karşı olduklarını açıklamıştı.
Netanyahu hükümetinin yargı düzenlemesine karşı protesto hareketi, yaklaşık 7 aydır gösterilerine devam ediyor.