Yeni arkeolojik araştırmalar, tarih öncesi Britanyalıların ve diğer bazı Batı Avrupalıların hangi dili konuştuklarına dair yeni kalıntılar buldu.
İspanya'daki arkeologlar, tarih öncesi diller hakkında bilgi veren eski bir yazıt keşfettiler. Irulegi’nin Eli olarak bilinen yazıtın Batı Avrupa'nın en eski dili olan Baskçanın erken bir formunda yazıldığı tahmin ediliyor.
Bu da tarih öncesi Batı Avrupa'nın dil tarihini anlamamıza yardımcı olabilir. Son on yılda yapılan genetik çalışmalar, Güney ve Atlantik Avrupa'nın (İspanya ve Britanya dahil) aynı Orta Doğu kökenli Neolitik göçmen dalgası tarafından yayıldığını gösteriyor. Arkeologlar tarafından yakın zamanda ortaya çıkarılan Bask tipi yazıt, şimdiye kadar keşfedilen ilk yazıt. Ayrıca, paleo-dilbilimsel kanıtlar, bu dillerin İspanya'ya ek olarak Sardinya, Fransa ve Sicilya gibi diğer bölgelere de yayıldığını göstermektedir.
TANIMLANAN TEK KELİME "ŞANS"
Kuzey İspanya'da kerpiç bir evin kapısına şans getirmesi için asıldığı düşünülen bronz el, düz, gerçek boyutlarda ve üzerinde düzinelerce sembol bulunuyor.
Irulegi'nin Eli olarak bilinen parça, 2017'den beri Pamplona kenti yakınlarında kazı yapan Aranzadi Bilim Topluluğu'ndan arkeologlar tarafından geçen yıl keşfedilmiş olsa da, önemi ancak yakın zamanda anlaşıldı.
Eli ve üzerindeki yazıları inceleyen uzmanlar, bunun hem Proto-Baskçanın en eski yazılı örneği hem de Romalıların gelişinden önce kuzey İspanya'nın bazı bölgelerinde yaşayan ve dillerinin günümüz Baskçasının atası olduğu düşünülen geç demir çağı kabilesi Vascones hakkında daha önce bilinenlerin çoğunu "altüst eden" bir buluntu olduğuna inanıyor.
Şu ana kadar tanımlanan ilk ve tek kelime, modern Baskçada iyi şans ya da iyiye işaret anlamına gelen zorioneko kelimesinin öncüsü olan sorioneku.
Yazıt boşluksuz 40 harften oluşuyor. M.Ö 100 civarında yazılmış olmasına rağmen, paleo-dilbilimcilerin erken Baskça ile İspanya'da İberya adı verilen ve artık yok olmuş bir dil arasındaki ilişkiyi anlamaya başlamalarına yardımcı olacağını düşünüyor.