Nisan 1986'da Ukrayna, tarihte çevreye en büyük miktarda nükleer radyasyonun salınmasına neden olan büyük bir felakete sahne oldu. Çernobil Nükleer Santrali'nde meydana gelen kaza, büyük miktarlarda radyoaktif maddenin Ukrayna ve çevresinde birikmesiyle sonuçlandı. Patlama nedeniyle 4 bini aşkın kişi yaşamını yitirdi, on binlerce kişi çeşitli hastalıklardan etkilendi. Ancak Çernobil felaketinden sonra ortaya çıkan Cladosporium sphaerospermum adlı mantar, radyasyonla beslenerek hayatta kalmayı başardı. Uzmanlar, bu "süper mantar"ın derin uzay görevlerinden radyoaktif alanların
Dünyanın en büyük nükleer faciasına sahne olan Çernobil Nükleer Santrali'ndeki patlamanın üzerinden 38 yıl geçti. Olay nedeniyle yüz binlerce insan tahliye edildi ve 4 bini aşkın kişi yaşamını yitirdi.
Çernobil nükleer felaketinin yaşandığı bölgenin yakınlarında yaşayan bazı canlılar ise, mutasyona uğrayarak yeni bir süper güç kazandı.
Çernobil felaketinin ardından 4 numaralı reaktörün duvarlarında keşfedilen Cladosporium sphaerospermum adlı siyah mantar, radyasyonu enerji kaynağı olarak kullanmaya adapte oldu. Bitkilerin fotosentezle güneş ışığını enerjiye dönüştürmesine benzer şekilde, bu mantarın "radyosentez" adı verilen bir süreçle radyasyonu kimyasal enerjiye çevirdiği keşfedildi.
Mantarın bu yeteneği, insan cildinde de bulunan melanin pigmentinden geliyor. Melanin, gama ışınlarını emerek kimyasal enerjiye dönüştürüyor ve bu süreç, mantarın yüksek radyasyon seviyelerinde bile büyümesini sağlıyor. Araştırmalar, radyasyonlu ortamlarda mantarın daha hızlı büyüdüğünü kanıtladı.
Bilim insanları, C. sphaerospermum’un radyasyonu emme yeteneğini uzay görevlerinde radyasyon kalkanı olarak kullanmayı hedefliyor. Uluslararası Uzay İstasyonu’nda yapılan bir araştırmada, mantarın radyasyonun yüzde 84’ünü bloke ettiği tespit edildi. Bu, özellikle Mars gibi yoğun radyasyon ortamlarında astronotları korumak için umut verici bir buluş olabilir.
Bu mantarın yalnızca uzayda değil, Dünya’daki radyoaktif alanların temizlenmesinde de faydalı olabileceği düşünülüyor. Cladosporium sphaerospermum, Çernobil Yasak Bölgesi (CEZ) gibi radyoaktif alanların daha güvenli ve doğal bir şekilde temizlenmesi için kullanılabilir.
Stres Toleransı ve Biyoteknolojiye KatkılarıMantar, sadece radyasyona değil, aynı zamanda aşırı sıcaklıklar, yüksek tuz seviyeleri ve aşırı asitli ortamlara da dayanıklı. Bu dayanıklılığı sağlayan genlerin, tarım ve biyoteknoloji alanlarında kullanılabilecek yenilikçi çözümlere ilham verebileceği belirtiliyor.
Bilim insanları, bu dayanıklı mantarın biyoteknoloji, tarım ve çevre temizliği gibi alanlarda büyük potansiyele sahip olduğunu belirtiyor.
Uzmanlara göre, radyasyona dayanıklı malzemelerin geliştirilmesi ve ekstrem koşullara dayanıklı tarım ürünlerinin yetiştirilmesi için bu keşif, önemli bir adım olabilir.