Suriye’de rejim muhalifleri başkent Şam’a girdi. Esad rejimi devrildi. Devlet Başkanı Beşar Esad’ın uçakla Şam’dan ayrıldığı belirtiliyor. Ancak nereye gittiği bilinmiyor. Şam’da ise kutlama var. Peki bu güne nasıl gelindi? İşte 27 Kasım’da yeniden alevlenen çatışmaların ardından, 61 yıllık Baas rejiminin çökmesine giden süreçte yaşananlar…
Suriye’nin güneyindeki Dera’da bir grup öğrencinin 15 Mart 2011’de okul duvarına “Ey doktor (Beşşar Esad) şimdi sıra sana geldi.” yazmasıyla başlayan iç savaş, 8 Aralık 2024 sabahı silahlı muhalif grupların başkent Şam’ı ele almasıyla yeni bir sürece girdi. Suriye’de bu sabah 61 yıllık Baas rejimi çöktü. Peki rejimi çöküşe götüren son 10 günde neler yaşandı? Şam'da tarihi an: Rejimi devretmeye böyle gitti! Suriye bayrağı değişti: Yeni bayrak neyi simgeliyor?
Suriye’de rejim karşıtı Heyet Tahrir Şam (HTŞ), Halep’in batı kırsalında geniş çaplı operasyon başlattı. Kuptan Cebel’den harekete geçen HTŞ’ye diğer gruplar da katıldı.
Rejim karşıtı silahlı gruplar, kontrolünü ele aldığı bölgelerde Esad rejimine ait ağır silah ve askeri araçları ele geçirdi. Çatışmalarda çok sayıda rejim askeri öldü, onlarca rejim askeri esir alındı. Rejim karşıtı gruplar, Esad rejiminin kontrolündeki Trimbe, Dadih, Keferbattih, Cubas, Şabur ve Mardih köylerini ele geçirdi. Rejim karşıtı silahlı gruplar, Halep kentinin dış mahallelerinin bir kilometre yakınına ulaştı.
Esad rejimi güçleriyle çatışan rejim karşıtı silahlı gruplar, Suriye’nin kuzeybatısındaki İdlib ilinin stratejik öneme sahip Serakib ilçesinin kontrolünü ele geçirdi. Rejim karşıtı silahlı gruplar, Halep kent merkezine girmeye başladı.
Esad rejimi karşıtı silahlı gruplar, Halep’te birçok mahallede hakimiyet sağlayarak kentin büyük kısmını ele geçirdi. Halep Uluslararası Havalimanı, gün içinde Esad rejimi tarafından terör örgütü PKK'ya teslim edildi ancak akşam saatlerinde PKK/YPG ile çatışan rejim karşıtı silahlı gruplar, havaalanının kontrolünü ele geçirdi. Rejim karşıtı gruplar, İdlib’in stratejik öneme sahip Maarratünnüman, Han Şeyhun ve Cercenaz ilçelerini kontrol altına aldı. Rejim karşıtı gruplar, Münbiç-Halep yolunu ve M4 kara yolunu kontrol altına aldı. Terör örgütü PKK/YPG, Halep’in sanayi bölgesinin bulunduğu Şeyhneccar Mahallesi’ni rejimden teslim aldı; rejim, Münbiç’in güneyi ve batısındaki Deyr Hafır, Meskene ve Kafseyi’yi terör örgütünün işgaline bıraktı. Suriye’de Esad rejimi karşıtı silahlı gruplar, Han Şeyhun ilçesini geri alarak İdlib ili genelinde rejim güçlerine karşı hakimiyet sağladı.
Suriye Milli Ordusu (SMO), terör örgütü PKK/YPG’nin Tel Rıfat ile Suriye’nin kuzeydoğusu arasında terör koridoru oluşturma planına karşı Özgürlük Şafağı Operasyonu’nu başlattı. SMO, terör örgütü PKK/YPG’ye karşı başlattığı Özgürlük Şafağı Operasyonu’nda Tel Rıfat ilçe merkezinin tamamına hakim oldu. Suriye’nin güneyinde Dürzi ağırlıklı nüfusa sahip Suveyda ilinde Halep ve İdlib’in Esad rejim güçlerinden geri alınması dolayısıyla destek gösterisi düzenlendi. Suriye’nin Humus ile Deyrizor ilinde ABD güçlerinin konuşlandığı Tenef’te ABD destekli Suriye Özgür Ordusu, El-Bukemal ve Meyadin ilçelerine saldırı başlattı.
Suriye’de Esad rejimi karşıtı silahlı gruplar, Halep ve İdlib illerinin ardından ilerledikleri Hama ilinde 16 yerleşim bölgesini daha rejim güçlerinden geri aldı.
Terör örgütü PKK/YPG, Deyrizor ilinin Fırat’ın doğusunda kalan topraklarındaki 7 köyden Esad rejimi güçlerini ve İran destekli grupları çıkarmak için saldırı başlattı. Suriye’de Esad rejimi ile Rusya’nın, 27 Kasım-2 Aralık tarihlerinde Suriye’nin kuzeyindeki Halep ve İdlib illerine düzenlediği saldırılarda 81 sivilin yaşamını yitirdiğini, 304 sivilin yaralandığı açıklandı. Esad rejimi güçleriyle çatışan rejim karşıtı silahlı gruplar, Hama’nın kuzeyindeki Zor El Mahruka, Zor El Heysa, Zor Ebu Zeyid, Zor El Meselih, Zor Ec-Cedid ve Hattap yerleşimleri ile Nasiriye Tepesi’ni kontrolü altına aldı.
Hama’nın yaklaşık 5 kilometre dışında Esad rejimi güçleriyle çatışan rejim karşıtı silahlı gruplar, 20 köyde daha kontrolü ele geçirdi.
Suriye’nin Hama ilindeki Beşşar Esad rejimi karşıtı silahlı gruplar, kent merkezinin kontrolünü ele geçirdi.
Suriye’de Humus ile Hama illerini birbirine bağlayan Resten otoban köprüsüne kimliği belirsiz uçaklar tarafından hava saldırısı düzenlendi. Rejim karşıtı gruplar, başkent Şam’a açılan stratejik önemdeki Humus ilinde Rasten ve Telbise ilçelerini ele geçirdi. İsrail ordusu, Suriye ile Lübnan arasındaki sınır kapılarına hava saldırısı düzenlediğini duyurdu. Şam’a açılan stratejik önemdeki Humus ilinde ilerleyen rejim karşıtı silahlı gruplar, kent merkezinin iç kesimlerine ulaştı. Silahlı grupların Humus ve başkent Şam’a baskısının artmasıyla ülkenin Irak sınırındaki rejim ordusu, bazı unsurları batıya kaydırmaya başladı. Esad rejimi, ülkenin Irak sınırındaki Deyrizor il merkezinin kontrolünü terör örgütü PKK/YPG işgaline bıraktı. Suriye’nin başkenti Şam’ın merkezinde bulunan Radyo Televizyon binası ile Savunma Bakanlığının binasının olduğu bölgeye kamikaze drone saldırısı düzenlendi. Ülkenin güneyinde Dürzi ağırlıklı nüfusa sahip Suveyda ilindeki silahlı yerel gruplar, Esad rejimi güçlerine kentten çıkmaları için 24 saat süre tanıdı.
Esad rejimi güçlerine karşı ilerleyen gruplar, Şam’ın güney banliyölerine girmeye başladı. Suriye’nin başkenti Şam’a açılan Humus ilinde Esed rejimi karşıtı gruplar, kent merkezine hakim oldu. Suriye’nin güneyinde nüfusunun çoğunluğu Dürzi olan Suveyda ilindeki muhalif yerel gruplar, il genelinde hakimiyet sağladı.
Şam’da göstericilerin kilit öneme sahip yerleşkelere girmesiyle Esad rejimi, kentin kontrolünü büyük ölçüde kaybetti. Şam’da rejimle özdeşlesen ve işkenceleriyle bilinen Sednaya Hapishanesi’ndeki tutsaklar, cezaevini basan göstericiler tarafından kurtarıldı. Suriye’de 1963’de iktidara gelen Baas Partisinin 61 yıllık iktidarı, 2011’de özgürlük talebiyle başlayan halk hareketlerinin şiddetle bastırılmak istenmesiyle patlak veren iç savaşta başkent Şam’ın rejimin kontrolünden çıkmasıyla çöktü.
Esad rejimi karşıtı silahlı grupların başkent Şam’ın kontrolünü ele geçirmesi ve Esad rejiminin çökmesinin ardından, Suriye devlet televizyonunda yayımlanan videoda bir grup muhalif, Esad'ın devrildiğini ve cezaevlerindeki tüm tutsakların serbest bırakıldığını duyurdu. 61 yıllık Baas rejiminin çökmesi ve Esad ailesi döneminin sona ermesiyle ülkenin çeşitli kentlerinde Beşşar Esad’ın babası Hafız Esad’ın heykelleri yıkıldı.
