Dünyada her yıl 2 milyona yakın kişi, kolon kanserine yakalanıyor. Kolon kanserinin en yaygın nedenleri arasında genetik faktörler, yaş, yetersiz beslenme ve obezite gibi etkenler yer alıyor. 2019 yılında kolon kanseri teşhisi konulan 34 yaşında Jo Faratzis isimli genç, görmezden gelinmemesi gereken 2 kritik belirtiyi açıkladı.
Jo Faratzis, 2019 yılında karnının sağ alt kısmında hissettiği ağrıyı ilk etapta pek önemsemedi ancak ağrının devam etmesiyle birlikte endişelenip hastaneye gitti. Doktor, genç adamın bağırsak alışkanlıklarını öğrendikten sonra Faratzis'e çeşitli testler yaptırmak istedi ancak Faratzis, doktorun isteklerini yerine getirmeden hastaneden ayrıldı. 6 ay sonra idrarında kan gören genç adam, bu durumu da umursamadı. 2 ay sonra kanamanın artması nedeniyle doktora yeniden giden Faratzis, bu defa kolon kanseri olduğunu öğrendi.
İleri evre kolon kanseri olan Jo Faratzis'in hastalığı kontrol altına alındı ancak genç adam, hala tam anlamıyla sağlığına kavuşamadı. ''Diğer insanların benimle aynı hatayı yapmasını istemiyorum'' diyen Jo Faratzis, hikayesini TikTok hesabından takipçileriyle paylaştı. ''Kendimi yenilmez sanıyordum'' diyen Faratzis, ''Aklıma bazen ilk doktor randevum geliyor, eğer inat etmeseydim başıma bunlar gelmeyecekti'' diyerek, pişmanlığını dile getirdi.
Kolon kanseri, sindirim sisteminin son kısmı olan kolon (kalın bağırsak) ve rektumda gelişen bir kanser türüdür. Kolon kanseri genellikle kalın bağırsaklardaki hücrelerin kontrolsüz şekilde büyümesi sonucu oluşur. Kanser başlangıçta küçük, iyi huylu polipler şeklinde başlayabilir ancak zamanla kötü huylu hale gelip büyüyebilir ve çevre dokulara yayılabilir. Kolon kanseri dünya genelinde en yaygın görülen kanserlerden biri olup özellikle gelişmiş ülkelerde daha fazla görülmektedir.
Kolon kanseri, yavaş bir şekilde ilerler ve çoğu zaman başlangıç aşamalarında belirgin bir semptom göstermez. Bu nedenle, kolon kanseri erken evrede tespit edilemezse, tedavi edilemez ve ölüm riski artar. Erken teşhis için düzenli tarama testleri büyük önem taşır.
Kolon kanseri dışkılama alışkanlıklarını etkileyebilir. İshal, kabızlık veya bunların kombinasyonu sık görülen belirtilerdir. Ayrıca dışkılama sırasında zorlanma ya da dışkılama hissi tam anlamıyla geçmemiş olabilir. Kanserli doku, bağırsaklarda tıkanmalara yol açarak ağrı ve şişkinlik yapabilir. Karın bölgesinde sürekli rahatsızlık hissi ve gaz şikayetleri de görülür. Kolon kanseri nedeniyle kanama meydana geldiğinde, dışkı ile birlikte kan kaybı olabilir. Kan kaybı, kansızlık (anemi) gelişmesine yol açarak yorgunluk, soluk cilt, baş dönmesi gibi belirtileri tetikleyebilir. Kolon kanserinin en belirgin belirtisi, dışkıda kan görülmesidir. Kan, dışkıda kırmızı ya da koyu kahverengi (ya da siyah) olabilir. Bu, kolonun iç kısmındaki kanamalı poliplerden veya tümörlerden kaynaklanabilir. Kolon kanseri, iştah kaybına ve hızla kilo kaybına neden olabilir. Vücudun artan besin ihtiyacı, bu kayıplara yol açabilir. Kanser, bağırsak tıkanıklığına neden olduğunda, mide bulantısı ve kusma görülebilir. Özellikle tümörler büyüdüğünde bu semptomlar daha belirgin hale gelir. Kansızlık ve vücudun kanserle mücadelesi nedeniyle hastalar genellikle aşırı yorgunluk hissi yaşayabilir. Bu durum, hem fiziksel hem de zihinsel yorgunluğu beraberinde getirebilir. Kanserli tümörler bağırsaklara baskı yaparak gaz birikimine ve zayıf dışkılama problemine neden olabilir.
Kolon kanseri tedavisi; kanserin evresine, tümörün büyüklüğüne, yayılma durumuna ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Kolon kanseri tedavisinde kullanılan başlıca yöntemler şunlardır: Cerrahi müdahale: Kolon kanseri tedavisindeki ilk seçenek genellikle cerrahidir. Kanserli dokunun alınması, kolonun sağlıklı kısmının korunması amaçlanır. Erken evre kolon kanserlerinde, tümörlü bölüm çıkarılarak iyileşme sağlanabilir. Gelişmiş vakalarda ise, kolonun bir kısmının tamamen alınması gerekebilir. Eğer tümör rektuma yakınsa, rektumun bir kısmı veya tamamı da alınabilir. Kemoterapi: Kolon kanseri tedavisinde kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek veya kanserin tekrar etmesini engellemek için kullanılır. Kemoterapi, genellikle cerrahiden sonra uygulanır. Erken evre kolon kanserlerinde kemoterapi, kanserin yayılmasını engellemeye yardımcı olabilirken, ileri evrelerde kanserin büyümesini kontrol altına almada kullanılır.
Radyoterapi (Işın tedavisi): Kolon kanseri tedavisinde radyoterapi, özellikle rektum kanserlerinde daha yaygın olarak kullanılır. Kanser hücrelerine yüksek enerjili ışınlar verilerek bu hücrelerin büyümesi engellenir. Ayrıca, cerrahi müdahale öncesi veya sonrasında da kullanılabilir. Targeted therapy: Hedefe yönelik tedavi, kanser hücrelerinin büyümesini engellemeye yönelik özel ilaçlar kullanılarak yapılır. Bu tedavi yönteminde kanser hücrelerinin belirli özellikleri hedef alınır, bu sayede sağlıklı hücrelere zarar verilmeden tedavi yapılabilir. İmmünoterapi: Kolon kanserinin bazı türlerinde immünoterapi etkili olabilir. İmmünoterapi, bağışıklık sistemini güçlendirerek kanser hücrelerine karşı daha etkili bir savunma yapmasını sağlar. İmmünoterapinin kullanımı, özellikle kolon kanserinin ileri evrelerinde önerilebilir. Palyatif bakım: İleri evre kolon kanseri tedavisinde amaç, hastanın yaşam kalitesini artırmak ve ağrısını hafifletmektir. Palyatif bakım, kanserin tedavi edilemeyen aşamalarında hastaların rahatlamasına yardımcı olur.
Kolon kanseri, dünyada her yıl milyonlarca yeni vaka tespit edilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, 2020 yılında yaklaşık 1,9 milyon yeni kolon kanseri vakası kaydedilmiş ve bu kanser türü 900 binden fazla ölüm ile sonuçlanmıştır. Kolon kanseri genellikle erken evrede belirti vermez. Bu nedenle, düzenli tarama testleri büyük önem taşır. Özellikle 50 yaşından sonra, daha önce kolon kanseri teşhisi almış bir aile bireyi varsa veya başka risk faktörleri mevcutsa, kişilerin kolonoskopi gibi tarama testleri yaptırması önerilir.